تومور معده، به عنوان یکی از شایع ترین انواع سرطان‌های دستگاه گوارش، نگرانی‌های بسیاری را در حوزه سلامت به خود اختصاص داده است. این بیماری که می‌تواند به طور آهسته و تدریجی توسعه یابد، اغلب تا مراحل پیشرفته بدون علائم مشخص باقی می‌ماند. به همین دلیل، تشخیص زودهنگام آن اهمیت بسزایی در موفقیت درمان دارد. در این مقاله مروری، تلاش داریم تا نگاهی کلی به علل، علائم و روش‌های تشخیص و درمان تومور معده داشته باشیم و دیدگاهی جامع در این زمینه ارائه دهیم.
عوارض تومور معده در بیماران
تومور معده به دلیل تأثیرات مستقیم یا غیرمستقیم خود بر بدن، عوارض متعددی را برای افراد مبتلا به وجود می‌آورد. برخی از مهم ترین عوارض تومور معده عبارتند از:
- مشکلات گوارشی: تومورهای معده باعث انسداد بخشی از دستگاه گوارش شوند که در نتیجه آن، مشکلاتی نظیر تهوع، استفراغ و ناتوانی در هضم غذا ایجاد می‌شود.
- کاهش وزن و سوء تغذیه: یکی از علائم شایع تومور معده، کاهش وزن غیرطبیعی و بدون دلیل است. این وضعیت معمولاً به دلیل مشکلات گوارشی و عدم جذب کافی مواد مغذی رخ می‌دهد.
- خونریزی داخلی: تومور معده ممکن است به بافت‌های داخلی آسیب برساند و باعث خونریزی شود.
- گسترش به سایر اندام‌ها: در صورت پیشرفته شدن تومور معده و عدم درمان، این بیماری ممکن است به سایر اندام‌ها مانند کبد، ریه‌ها و غدد لنفاوی سرایت کند. این پدیده به عنوان متاستاز شناخته می‌شود و درمان آن دشوارتر است.
- کم خونی: به دلیل خونریزی داخلی مداوم یا کاهش جذب آهن و ویتامین B12 از معده، افراد مبتلا به تومور معده دچار کم خونی می‌شوند. این وضعیت باعث خستگی، رنگ پریدگی و کاهش تحمل بدن در برابر فعالیت‌های فیزیکی می‌شود.
انواع تومور های معده
تومورهای معده به دو دسته اصلی تومور معده خوش خیم و تومور معده بدخیم تقسیم می‌شوند. هر یک از این دسته‌ها ویژگی‌ها و تأثیرات خاص خود را دارند که در ادامه به انواع آن‌ها پرداخته می‌شود:
تومورهای خوش‌خیم معده
این نوع تومورها معمولاً رشد آهسته‌ای دارند و به بافت‌های اطراف سرایت نمی‌کنند. در اغلب موارد، تومورهای خوش‌خیم خطرناک نیستند، اما بسته به اندازه و محل قرارگیری‌شان، ممکن است برخی عوارض ایجاد کنند.
- پولیپ‌های معده: پولیپ‌ها توده‌های کوچکی هستند که بر روی سطح داخلی معده رشد می‌کنند. اغلب پولیپ‌ها خوش خیم هستند، اما برخی از انواع آن‌ها (مانند پولیپ‌های آدنوماتوز) در صورت عدم درمان به تومورهای بدخیم تبدیل می‌شوند.
- لیومیوم:این نوع تومور از سلول‌های عضلانی صاف دیواره معده شکل می‌گیرد و به طور کلی بی‌خطر است. لیومیوم‌ها معمولاً علائمی ایجاد نمی‌کنند اما در صورت بزرگ شدن نیاز به جراحی دارند.
- لیپوما:این نوع تومور از سلول‌های چربی تشکیل می‌شود و معمولاً در دیواره معده وجود دارد. لیپوما نیز اغلب خوش خیم است و به ندرت مشکلاتی ایجاد می‌کند.
- نوروژنیک تومورها:این تومورهای خوش‌خیم از بافت‌های عصبی معده سرچشمه می‌گیرند و معمولاً علائم خاصی ندارند.
تومورهای بدخیم معده
تومورهای بدخیم معده سرطان‌هایی هستند که به سرعت رشد می‌کنند و به سایر بخش‌های بدن گسترش می‌یابند. انواع مختلفی از تومورهای بدخیم وجود دارد:
- آدنوکارسینوم معده: این شایع ترین نوع سرطان معده است و از سلول‌های غددی داخلی دیواره معده آغاز می‌شود. بیش از ۹۰ درصد موارد سرطان معده از این نوع است. این تومور ممکن است به بافت‌های اطراف یا حتی اندام‌های دوردست مانند کبد و ریه‌ها سرایت کند.
- لنفوم معده: این نوع سرطان از سیستم لنفاوی معده (سلول‌های ایمنی بدن) منشأ می‌گیرد. لنفوم‌های معده به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند: لنفوم غیرهوچکینی (Non-Hodgkin Lymphoma) و لنفوم هوچکینی، که نوع اول بیشتر در معده مشاهده می‌شود.
- تومورهای استرومال دستگاه گوارش : این تومورهای نادر از سلول‌های خاصی ایجاد می‌شوند. احتمال دارد که خوش‌خیم یا بدخیم باشد، اما اغلب تمایل به رشد تهاجمی دارند.
- سرطان سلول سنگفرشی (Squamous Cell Carcinoma): این نوع تومور کمتر رایج است و از سلول‌های پوششی دیواره معده منشأ می‌گیرد. تومورهای سنگفرشی بیشتر در قسمت بالایی معده تشکیل می‌شوند.
- کارسینوئید: این تومورها از سلول‌های تولید کننده هورمون در معده ایجاد می‌شوند. کارسینوئیدها به طور کلی آرام رشد می‌کنند، اما برخی از آن‌ها ممکن است بدخیم باشند و به اندام‌های دیگر سرایت کنند.
- سرطان‌های متاستاتیک: در موارد نادر، سرطان‌های دیگر مانند سرطان سینه، ریه یا ملانوما ممکن است به معده سرایت کنند و تومورهای ثانویه ایجاد کنند.
تفاوت اصلی بین تومورهای خوش خیم و بدخیم
تومورهای خوش خیم معمولاً رشد آهسته تری دارند و به بافت‌های اطراف گسترش پیدا نمی‌کنند، در حالی که تومورهای بدخیم به سایر نقاط بدن متاستاز داده و به سرعت رشد می‌کنند. درمان تومورهای خوش خیم اغلب ساده تر است و در بسیاری از موارد تنها نظارت دوره‌ای کافی است اما تومورهای بدخیم نیاز به درمان‌های تهاجمی مانند جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی دارند.
✅ بیشتر بخوانید: لاپاراسکوپی زخم معده
جراحی تومور خوش خیم معده با لاپاراسکوپی
ابتدا بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد تا در طول عمل جراحی درد و ناراحتی احساس نکند. در روش لاپاراسکوپی معده، جراح به جای یک برش بزرگ، چندین برش کوچک (به اندازه ۰.۵ تا ۱ سانتی‌متر) در ناحیه شکم ایجاد می‌کند. این برش‌ها برای وارد کردن ابزارهای خاص جراحی و دوربین لاپاراسکوپ استفاده می‌شوند. لاپاراسکوپ که یک لوله نازک با دوربین و نور است، از طریق یکی از برش‌ها وارد شکم می‌شود. دوربین تصویر دقیقی از داخل بدن به یک مانیتور منتقل می‌کند تا جراح بتواند عمل جراحی را با دقت بالا انجام دهد.
با استفاده از ابزارهای مخصوص، جراح به تومور دسترسی پیدا کرده و آن را از دیواره معده جدا می‌کند. در صورت نیاز، ممکن است بخشی از بافت معده یا پولیپ‌های اضافی نیز برداشته شوند. پس از برداشتن تومور، محل برش‌های داخلی معده ترمیم می‌شود و در برخی موارد، ممکن است معده به‌طور جزئی بازسازی شود تا عملکرد گوارشی بیمار حفظ شود. در نهایت، برش‌های کوچک روی پوست بسته می‌شوند که اغلب به بخیه‌های کوچکی نیاز دارند.
مزایای جراحی لاپاراسکوپی برای تومورهای خوش‌خیم معده
- کم‌تهاجمی بودن: به دلیل برش‌های کوچک، این روش کمترین آسیب را به بافت‌های اطراف وارد می‌کند.
- دوره نقاهت کوتاه‌تر: بیمار پس از جراحی لاپاراسکوپی سریع‌تر بهبود می‌یابد و به زندگی عادی بازمی‌گردد.
- درد کمتر پس از عمل: نسبت به جراحی‌های باز، درد پس از عمل در این روش کمتر است.
- کاهش خطر عفونت: با برش‌های کوچکتر و تهاجم کمتر، احتمال عفونت و عوارض بعد از جراحی به طور چشمگیری کاهش می‌یابد.
جراحی تومور بدخیم معده
جراحی تومور بدخیم معده (گاسترکتومی) به عنوان یکی از روش‌های درمانی برای سرطان معده به کار می‌رود. در طی این جراحی بسته به محل و اندازه تومور و میزان گسترش آن، بخشی از معده (گاسترکتومی جزئی) یا تمام آن (گاسترکتومی کامل) را برمی‌دارند. پزشکان ممکن است برای جلوگیری از عوارض احتمالی مانند انسداد یا نشت از محل‌های جدید اتصال روده و معده تدابیری در نظر بگیرند. موفقیت جراحی بستگی به مرحله سرطان، اندازه تومور و سلامت عمومی بیمار دارد. مشاوره با پزشک متخصص در مورد روش‌های درمانی مناسب بر اساس شرایط بیمار بسیار مهم است.
