چسبندگی باندی از بافت اسکار است که به دو سطح بدن که معمولاً از هم جدا هستند می پیوندد.
تشکیل بافت اسکار مکانیسم ترمیم بدن در پاسخ به اختلال بافتی ناشی از جراحی، عفونت، آسیب (ضربه) یا اشعه است.
جراحی برای از بین بردن چسبندگی ها باعث ایجاد چسبندگی های بیشتر در حدود ۷۰ درصد موارد می شود.
چسپندگی و انسداد روده چیست؟
چسبندگی روده امری بسیار مهم است زیرا علت شایعی در علائم شکمی، به ویژه درد شکم است و می تواند موجب گرفتگی یا انسداد روده شود. اصطلاح چسبندگی به تشکیل بافت اسکار بین حلقه های روده (روده کوچک یا بزرگ) و پوشش داخلی دیواره ی شکم (پوشش صفاقی) و یا سایر اندام های داخل حفره شکم (کبد، کیسه صفرا، رحم و لوله های فالوپ متصل به آن، و تخمدان ها و مثانه) اشاره دارد. چسبندگی همچنین می تواند بین حلقه های روده ی کوچک و روده ی بزرگ ایجاد شود.
چه چیزی باعث چسبندگی روده می شود؟
چسبندگی روده زمانی ایجاد می شود که به دلیل التهاب مسیر روده ی کوچک یا روده ی بزرگ به صورت جزئی و یا به طور کامل مسدود شود. با انسداد روده غذا، مایعات و گازها به سختی از روده عبور می کند. غذای نیمه هضم شده از معده وارد روده ی کوچک شده و در مسیر روده به طور کامل هضم شده سپس وارد روده ی بزرگ می شود و در نهایت از طریق رکتوم از بدن خارج می شود. می تواند به دلایل متنوع و متفاوتی ایجاد شود. از جمله ی این دلایل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اسکارها و جای زخم هایی که در محل جراحت های پس از عمل روده ی بزرگ و کوچک بر جا می مانند
- وجود توده یا تومورهایی در مسیر روده ها
- عوارض و آسیب دیدگی های ناشی از پرتودرمانی
- فشردگی مدفوع (توده ای بزرگ، سفت و خشک از مدفوع) ناشی از یبوست مزمن در راست روده
- عوارض ناشی از مصرف برخی داروها از قبیل داروهای ضد اسهال، برخی داروهای شیمی درمانی و مواد مخدر بر روی مجاری گوارشی
بیشتر بدانید: عمل اسلیو معده چیست و چگونه انجام می شود؟
در شرایط عادی، حلقه های روده ی کوچک و روده ی بزرگ آزادانه در حفره ی شکمی حرکت می کنند و بر روی یکدیگر و اندام های اطراف بر روی یک لایه نازک از مایع روان کننده می لغزند. وقتی چسبندگی ایجاد می شود، روده ها دیگر نمی توانند آزادانه حرکت کنند زیرا به یکدیگر، به دیواره ی شکم و یا سایر اندام های شکمی متصل شده اند. در قسمت هایی که چسبندگی رخ می دهد، روده می تواند به خودی خود بپیچد و پیچ خوردگی ممکن است، خون رسانی یا حرکت طبیعی محتویات روده ها را، به ویژه در روده ی کوچک (که روند هضم غذا را تکمیل می کند) مختل کرده و یا به کلی مانع آن شود. در بیشتر مواقع پیچ خوردگی دوره ای و موقت است، اما گاهی پیچ خوردگی خود به خود برطرف نمی شود. علائم چسبندگی ممکن است بلافاصله پس از شروع روند التهابی ظاهر شود. اما با این حال، ممکن است چندین ماه یا حتی سال ها بعد از روند التهابی رخ دهند.
علائم چسبندگی شکم چیست؟
اگرچه درد شکم، شایع ترین نشانه ی چسبندگی روده است، اما علائم ناشی از چسبندگی روده ممکن است در افراد مختلف کاملاً متفاوت باشد. چسبندگی شایع ترین علت انسداد روده است.
علائم معمول انسداد و چسپندگی روده عبارتند از:
ناراحتی شکمی در اطراف ناف که شبیه گرفتگی است، و به دنبال آن اتساع شکم.
علائم اغلب با خوردن بدتر می شود.
ممکن است مقدار دفع (گاز) یا مدفوع دفع شده کاهش یابد و با انسداد طولانی مدت، فرد دچار حالت تهوع و استفراغ شود.
هنگامی که انسداد روده دوره ای یا متناوب است، علائم ممکن است شدیدتر نباشند و درد شکم و گرفتگی فقط بعد از غذا خورد رخ دهد.
اگرچه غیر معمول است، انسداد نیز ممکن است عمدتاً به صورت تهوع با یا بدون استفراغ ظاهر شود، به ویژه هنگامی که انسداد در روده کوچک نزدیک پروستات و یا نزدیک معده رخ می دهد. مهم است که به یاد داشته باشید، علی زغم همه ی این ها اکثر چسبندگی ها علائمی در فرد ایجاد نمی کنند.
چسبندگی و انسداد روده چگونه درمان می شود؟
درمان چسبندگی مستقیم است. بیماران مبتلا به چسپندگی و انسداد روده تحت عمل جراحی لاپاراسکوپی و یا جراحی باز قرار می گیرند و چسبندگی ها با چاقوی جراحی یا جریان الکتریکی (لیز) بریده می شوند. مشکل این است که چسبندگی ها اغلب تمایل به عود و بازگشت دارند و برخی افراد نیز بسیار مستعد ایجاد چسبندگی هستند.
جراحی لاپاراسکوپی باعث چسبندگی کمتری می شود و از نظر تئوری گزینه بهتری است. با این حال، چه چسبندگی ها در جراحی لاپاراسکوپی و چه در جراحی باز لیز شوند، التهاب ناشی از فرآیند برش می‌تواند منجر به چسبندگی های مکرر شود.
